شهر اولین ها// ایمان کاهکش: یکصد و یازدهمین سالروز اکتشاف نفت فرا رسید و با وجود عدم برگزاری همایش یا برنامه خاصی با این محوریت در مسجدسلیمان، شهروندان هر کدام به نوبه خود این روز را گرامی داشته اند. شهری که همواره به گذشته پرافتخار خود تکیه نموده و باید گفت طی چند دهه اخیر […]
شهر اولین ها// ایمان کاهکش: یکصد و یازدهمین سالروز اکتشاف نفت فرا رسید و با وجود عدم برگزاری همایش یا برنامه خاصی با این محوریت در مسجدسلیمان، شهروندان هر کدام به نوبه خود این روز را گرامی داشته اند. شهری که همواره به گذشته پرافتخار خود تکیه نموده و باید گفت طی چند دهه اخیر آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. گواه این مدعا نیز اظهار نظر بسیاری از نخبگان، اندیشمندان و شهروندانی است که سالهاست از این شهر مهاجرت نموده و به مناسبت های مختلفی به سرزمین مادری خود باز می گردند اما چیزی از پیشرفت ، آبادانی و توسعه را در حوزه مختلف مشاهده ننموده اند.
باید پذیرفت که مردم نجیب و محروم مسجدسلیمان طی این سالها به حداقل ها قانع بوده اند و مسئولین نیز کاملاً به این موضوع واقفند اما متأسفانه همین حداقل ها نیز در بسیاری موارد از اهالی شهر اولین ها دریغ شده است. ماجرای عدم تحقق شعار و وعده های مسئولین در جهت توسعه مسجدسلیمان موجب گردید شهری با بیش از یک قرن پیشینه تمدن که دروازه ورود صنعت و فرهنگ به کشور بوده، اکنون فاصله زیادی با توسعه یافتگی و فاکتورهای یک شهر مطلوب از حیث امکانات رفاهی، تفریحی، آموزشی، بهداشتی، ورزشی و… داشته باشد. تمامی این ها موید این نکته است که مسجدسلیمان با وجود فراهم نمودن بستری برای استخراج نفت و گاز که ثروتی طبیعی و خدادادی برای هر سرزمینی محسوب می شود، پس از یک قرن خود از فقر و کمبودهای اساسی در حوزه شهری رنج می برد. در واقع باید گفت که نفت برای این شهر بلای سیاه بوده ، نه طلای سیاه؛ و در ادامه به برخی از این کمبودها و نارسایی ها اشاره داشته ایم:
نفت مسجدسلیمان، لیگ برتر و دلخوشی موقتی !؟
فوتبال از محدود پدیده های اجتماعی به شمار می رود که روایتگر اشک ها و لبخندهای بسیاری می باشد و به واسطه همین رخدادها بسیاری از مشکلات و مسائل اجتماعی ولو برای مدتی اندک، به بوته فراموشی سپرده می شوند. در مسجدسلیمان نیز شرایط اینگونه بوده و حضور نفت مسجدسلیمان در لیگ یک فوتبال کشور در شکل گیری این پروسه تأثیر بسزایی داشته است.
با این حال حضور در دوره مسابقات لیگ برتر که سال جاری نیز سومین حضور نفتی ها را در این رقابتها شاهد خواهیم بود علاوه بر آن که کمک شایانی به رشد و توسعه مسجدسلیمان ننموده بلکه چالش های عمده ای را دامن زده است. عدم دارا بودن هتل مناسب، راه های ارتباطی برون شهری و درون شهری مطلوب، حامی مالی و تیم مدیریتی حرفه ای و تخصصی و بسیاری موارد دیگر موجب گردید که نفت مسجدسلیمان یک فصل پر حاشیه را پشت سر بگذراند. علاوه بر این در مقایسه با پنج سال پیش و یادآوری اولین حضور نفتی ها در لیگ برتر متوجه خواهیم شد که هیچ اتفاق مثبتی از حیث توسعه و پیشرفت شهری در مسجدسلیمان به واسطه صعود به لیگ برتر رخ نداده است. از این رو باید گفت که لیگ برتر تنها به یک دلخوشی موقتی برای نسل جوان و فوتبالدوستان شهر اولین ها تبدیل شده که در صورت عدم توجه و بهره گیری از این ظرفیت موجود بزودی این فرصت نیز از دست خواهد رفت!؟
فرودگاه مسجدسلیمان ؛ وعده های چندین ساله و اتفاقات خوب !
اواسط سال ۹۲ بود که راه اندازی مجدد فرودگاه قدیمی مسجدسلیمان در دستور کار قرار گرفت و ترمیم باند پرواز و ایجاد تأسیسات مربوطه تا حدودی انجام گرفت اما با نگاهی به وعده های چندین ساله افتتاح فرودگاه که می بایست در سالهای پیشین انجام گیرد متوجه خواهیم شد که آنچنان هم نمی شود به برخی وعده ها دلخوش بود. هرچند که با حضور جمعی از مسئولین در محدوده فرودگاه مسجدسلیمان و کلنگ زنی احداث ترمینال فرودگاه، امیدواری ها به راه اندازی مجدد این زیرساخت مهم در شهر اولین ها افزایش یافت. اما پس از گذشت ۶ سال از آغاز به کار ترمیم و بازسازی فرودگاه مسجدسلیمان، همچنان بهره برداری از آن به آرزوی دیرینه اهالی شهرستان تبدیل شده است. انتظار می رود یکی از جدی ترین مطالبات شهروندان مطابق با وعده های پیشتر گفته شده محقق شود و شاهد پرواز دوباره هواپیما بر فراز آسمان مسجدسلیمان باشیم.
بلاتکلیفی پروژه های نیمه تمام و کلنگ زنی پروژه های جدید
شاید در رسانه های محلی، استانی و حتی ملی مصاحبه های فراوانی از مسئولین فعلی و پیشین مسجدسلیمان مبنی بر اجرای پروژه های متعدد در سطح شهرستان به چشم بخورد اما از سرانجام آن ها و وضعیت بهره برداری پروژه ها خبری نیست. و البته زمان افتتاح پروژه های عمرانی-خدماتی شهرها عمدتاً به مناسبت های شهریور یا بهمن ماه بر می گردد اما مدتهاست که از افتتاح و بهره برداری پروژه های کلیدی و شاخص در مسجدسلیمان خبری نیست.
هرچند افتتاح بیمارستان ۲۲بهمن در منطقه نمره دو امیدها به بهبود امکانات و زیرساخت ها در شهر اولین ها را در میان شهروندان زنده نمود اما تا مدتها بیماران و خانواده آنان از کمبودها و نواقص موجود در این بیمارستان رنج کشیده اند. از طرفی دیگر نیز حضور وزیر ورزش و جوانان در شهرستان و افتتاح چند زیرساخت ورزشی مسجدسلیمان (به دلایل متعدد ) همچون یک مُسکن مقطعی برای التیام بخشی به درد پروژه های نیمه تمام و بلاتکلیف در مسجدسلیمان خواهد بود.
با نگاهی به پروژه هایی که طی سالهای اخیر در مسجدسلیمان کلید خورده به مواردی بر می خوریم که بهره برداری هر کدام از آنان شاید شرایط کنونی شهر را از بسیاری جهات دگرگون سازد. پروژه جاده میانبر ، احداث مسکن مهر ، بهسازی و تکمیل منازل ۱۴۰۰ واحدی شهرک ولیعصر ، اجرای شبکه جمع آوری فاضلاب شهری ، تکمیل و بهره برداری از فرودگاه ، بهره برداری از پارک ۱۱هکتاری منطقه نفتک ، احداث پارک ویژه بانوان ، پروژه مسیل آب های سطحی ( دره سبز) و … از مهمترین پروژه هایی ست که حیات برخی از آنان به بیش از یک دهه می رسد و مشخص نیست که چه زمانی به بهره برداری مطلوب خواهند رسید.
بدون شک می توان گفت در شرایط کنونی علیرغم کلنگ زنی های پروژه های متعدد آنچه بیش از همه ضروری به نظر می رسد پیگیری و رفع موانع اجرایی پروژه های نیمه تمام و افتتاح چندین پروژه مهم در شهرستان می باشد.از این رو انتظار می رود تا ضمن تشکیل کمیته پیگیری پروژه های نیمه تمام و ارزیابی موانع و مشکلات اجرایی در شروع مجدد، تکمیل و افتتاح آنان اقدامات شایسته صورت دهد.
انبوه جوانان بیکار و افزایش آمار اشتغال در پتروشیمی ؟!
در حالی که قرار بود با تکمیل و راه‌اندازی طرح عظیم پتروشیمی «زیلایی» مسجدسلیمان، زمینه اشتغال ۱۰ هزار نفر فراهم شود ، به نظر می رسد که تحقق این وعده برای انبوه جوانان جویای کار شهر اولین ها به این زودی ها میسر نخواهد شد و برای اشتغال خود دست کم دو راه پیش رو خواهند داشت؛ مهاجرت از مسجدسلیمان و پیدا نمودن آمال و آرزوهای اشتغال خود در استانهای همجوار و یا راه اندازی مشاغل کاذب و مقطعی در سطح شهر از جمله فلافل فروشی ،دستفروشی و …
از طرفی دیگر و با نگاهی به روند جذب نیروی کار در بخش های مختلف پتروشیمی مسجدسلیمان مشخص می شود که بخش اعظمی از این نیروها بصورت مقطعی مشغول بکار شده و طی ماههای اخیر مجدداً به لیست افراد بیکار اضافه شده اند. از اینرو باید گفت مجتمع پتروشیمی مسجدسلیمان آنچنان که می بایست در روند اشتغال جوانان بومی عملکرد مطلوبی نداشته است. علاوه بر این مسائلی از قبیل جذب نیروی کار خارج از شهرستان و حتی استانهای همجوار، استخدام نفرات وابسته به برخی مسئولین و بر پایه روابط و سفارشات خاص و بسیاری مسائل دیگر که این روزها بیش از گذشته نمک بر زخم بیکاری پیکره جوانان مسجدسلیمانی می پاشد. شاید اگر اسامی و کدملی افراد استخدامی در پتروشیمی مسجدسلیمان در اختیار رسانه ها قرار گیرد و منتشر گردند شائبه های مطرح شده کمرنگ شود اما به نظر می رسد همت جدی در این خصوص و بکارگیری بخشی از بدنه جامعه جوان و بیکار شهر اولین ها در پتروشیمی مسجدسلیمان وجود ندارد.
با این حال اگر نگاهی به وعده های برخی مسئولین طی سالهای اخیر در خصوص اشتغال جوانان منطقه و به ویژه شهرستان بیندازیم متوجه امیدواری هایی خواهیم شد که مرور دوباره آن ها در مقایسه با وضعیت فعلی اشتغال در مسجدسلیمان بسیار تفاوت دارد. هر چند اکنون که مراحل پایانی احداث فاز اول پتروشیمی در حال انجام است مشخص نیست که چه تعداد از جوانان بیکار شهرستان در این حوزه اشتغال یافته اند و به نظر می رسد بهبود وضعیت وضعیت اشتغال در شهرستان و رفع معضل بیکاری جوانان را بایستی بجز حوزه پتروشیمی در سایر حوزه ها جستجو نمود.
خودکشی ها دست از سر مسجدسلیمان بر نمی دارند…
اگر چه با رسانه ای شدن برخی بحران های اجتماعی در سطح مسجدسلیمان ، نگاهها به مسائل ریز و درشت این حوزه معطوف شده اما گویا همت جدی و برنامه مدونی جهت رفع حداقل بخشی از مشکلات وجود ندارد. معضل خودکشی یکی از مهمترین مسائلی است که چندسالی در مسجدسلیمان اوج گرفته و به گواه معاون امور اجتماعی اداره‌کل بهزیستی خوزستان، مسجدسلیمان یکی از شهرهایی است که بیشترین آمار خودکشی را در استان داراست.
از سویی دیگر ربیعی وزیر پیشین کار و رفاه اجتماعی دو اولویت کاری دولت را فقرزدایی و توسعه اشتغال اعلام و عنوان کرد: دولت قصد دارد این دو برنامه را به صورت توامان دنبال کند. وی با بیان اینکه در ذیل افزایش رفاه و کاهش فقر، مقابله با آسیب‌های اجتماعی و کاهش آنها را تعریف می‌کنیم، افزود: یکی از برنامه‌ها برای فقرزدایی و مقابله با فقر مطلق شناسایی و بازگرداندن کودکان بازمانده از تحصیل است که خوشبختانه همه آنها به نام شناسایی شده‌اند که باید آنها را به مدرسه بازگردانیم. وی با اشاره به اینکه در سال ۹۷ حدود ۷ هزار میلیارد تومان بودجه مستقیم برای فقرزدایی داریم، گفت: این رقم منهای طرح بزرگ تحول سلامت است که در سال گذشته عدد بزرگ ۴۰ هزار میلیارد تومان برای آن اختصاص یافت. حال جای این پرسش باقی مانده که با اظهارات اخیر وزیر کار ، آیا نماینده مردم محروم و مظلوم شهرستان برنامه ای جهت تخصیص اعتبارات مربوط به این حوزه اندیشیده است ؟ و آیا مسئولین ذیربط درصدد جذب بودجه های مربوطه در راستای کاهش آمار خودکشی، فقر و بیکاری در شهرستان هستند ؟
با این حال انتظار می رود که با پیگیری های جدی نهادهای فرهنگی و اجتماعی شهرستان در خصوص آسیب های اجتماعی و نیز پیگیری جدی طرح پژوهشی در خصوص علل افزایش خودکشی درمسجدسلیمان که پیشتر به آن اشاره شد راهکارهای عملی به منظور پیشگیری از وقوع آن در شهرستان اجرایی گردد.
ادامه حیات مسجدسلیمان و امیدواری به تغییر شرایط موجود
علیرغم تمامی آنچه گفته شد و آنچه گفته نشد ! مردم شهر اولین ها به تغییر شرایط موجود و بهبود خدمات رفاهی و اجتماعی و توسعه مسجدسلیمان همچنان امیدوارند. هر چند که از مهاجرت جوانان نخبه و اندیشمند به شهرها و استان های دیگر نباید به سادگی گذشت. جوانانی که چاره اشتغال و پیشرفت خود را در مهاجرت از سرزمین مادری خود می بینند و به ناچار راهی غربت می شوند. با این حال هستند کسانی که هنوز قلبشان برای رشد مسجدسلیمان می تپد و از کوچکترین کارها بدین منظور فروگذار نخواهند بود.
هر چند با گذشت ۱۱۱ سال از اکتشاف نفت در شهر اولین ها ، این شهر از جنبه های مختلفی فقر و بیکاری را زیر پوست خود حس می کند. از طرفی باید یادآور شد که سالروز پنجم خرداد اگر به نام مسجدسلیمان نیز گرامی داشته شود می تواند به حوزه صنعت نفت و گاز معطوف شود. نامگذاری این روز به نام مسجدسلیمان که همواره در طول جنگ تحمیلی زمینه ساز ایثارگری و رشادت های هزاران شهید بوده نمی تواند نقطه مثبتی در تاریخ مدنیت و فرهنگ مسجدسلیمان باشد. بدون شک سالروز بمباران شهرستان در دوران جنگ تحمیلی که هر ساله در ۳۰ مهرماه مورد پاسداشت قرار می گیرد می تواند زمان مناسب و در خور شأن نام مسجدسلیمان باشد تا حماسه پایداری و مقاومت شهر اولین ها در پاسداری از میهن اسلامی به شکلی نهادینه در تقویم فرهنگی و تاریخ کشور به ثبت برسد. امیدواریم مسئولین و متولیان به امر مهم و ضروری نگاهی ویژه داشته باشند. موضوعی که می تواند زیربنای تغییر رویکرد مدیریت کلان کشور و بسترساز توسعه پایدار مسجدسلیمان بعنوان یک شهر ارزشی و ملتزم به باورهای اصولی تلقی گردد. علاوه بر این مردم نجیب و محروم مسجدسلیمان به کورسوی امیدی چشم دوخته اند که نویدبخش روزهای درخشان و خوبی باشد که خواهند آمد. این روزها به همت و تلاش مسئولین و مشارکت شهروندان میسر خواهد شد و به امید آن روز به نظاره خواهیم نشست.
