عصر اولین ها// سیزدهم بهمن ماه روز جهانی تالاب ها نام گرفته است. تالاب ها را می توان از زیباترین مظاهر حیاتی در جهان نامید. محیط هایی که به طور حتم در ابتدا حیات را در خود می پروراند و محیط هایی که با نهایت سماجت در مقابل انواع فشارهای ساخته دست انسان مقاومت می […]
عصر اولین ها// سیزدهم بهمن ماه روز جهانی تالاب ها نام گرفته است. تالاب ها را می توان از زیباترین مظاهر حیاتی در جهان نامید. محیط هایی که به طور حتم در ابتدا حیات را در خود می پروراند و محیط هایی که با نهایت سماجت در مقابل انواع فشارهای ساخته دست انسان مقاومت می کنند تا همچنان حیات را در دامان خود حفاظت نمایند . اگر چه تالاب ها نخستین مکان هایی بودند که حیات را در خود پرورش می دهند ، اما چنین به نظر می رسد که اولین مناطقی نیز باشند که از حیات عاری می گردند . شکنندگی ، پیچیدگی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و ساختار اعجاز انگیزی که ما هنوز با شناخت کامل آن فاصله زیادی داریم همه و همه تالاب هایی را می سازند که شناخت آنها لازم است زیرا چنین به نظر می رسد که انسان این مناطق را با سرعت مهار گسیختگی از دست می دهد و یا گاه چنان دستخوش تغییر می نماید که دیگر به عنوان یک تالاب طبیعی بازشناخته نمی گردد .
هر سال دوم فوریه سال میلادی مصادف با ۱۳ بهمن سال خورشیدی به عنوان روز جهانی تالاب ها نام گذاری شده است اما چرا این روز را به عنوان روز جهانی تالابها نامیده‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش باید داستان کوتاه تاریخی زیر را مرور نماییم:
در سال ۱۳۴۹ به پیشنهاد بزرگ مرد طبیعت و محیط زیست ایران آقای اسکندر فیروز، بنیانگذار و رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست کشور که البته در آن روز نامش سازمان شکاربانی و نظارت بر صید بود، میثاقی جهانی به منظور حفظ و نگهداری از تالابها با نام «کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی، به ویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی» تهیه و پیشنهاد گردید. اسکندر فیروز که از او به عنوان «پدر محیط زیست ایران» یاد می شود با تلاشی وافر موفق شد روسای محیط زیست هجده کشور جهان و مسوولان برخی نهادهای غیردولتی بین المللی از جمله Fao، UNESCO، IUCN و WWF را در روز ۲ فوریه ۱۹۷۱ در شهر رامسر ایران گرد هم آورد تا این سند مهم را با آنها نهایی نماید.
تعاریف گوناگونی برای تالاب ارائه گردیده است، کنوانسیون رامسر که توافقی بین المللی است و بر حفاظت و بهره برداری معقول از تالاب ها تاکید می کند تالاب را مناطق مردابی ، آبگیر ، توربزار ، آبی طبیعی ، مصنوعی دائم یا موقت با آب ساکن ، جاری ، شیرین ، لب شور یا شور مشتمل بر آن دسته از تالاب های دریایی که عمق آب در کشند پایین از ۶ متر تجاوز نکند تعریف کرده است . تالاب ها بر روی کره زمین همانند کیسه های هوای ریه های پیکر انسان است که سبب بقای بسیاری از موجودات زنده می شوند . همان طور که بدن انسان برای ادامه زیست به رگ های خونی و ریه ها به کیسه های هوایی نیاز دارد ، کره زمین نیز دارای رگ های خونی( رودخانه ها ) و کیسه های هوایی تالاب ها می باشد که مناسب بقای تعداد کثیری از زیستمندان می باشد . وجود چنین عرصه هایی برای تداوم حیات انسان ، سایر جانوران و گیاهان الزامی است و متاسفانه پاره ای از موارد قبل از شناخت اهمیت این مجموعه های دل انگیز ، آنان را از دست داده ایم. برای شناخت قدر و ارزش تالاب ها باید نخست آن ها را بفهمیم، حس کنیم و حتی المقدور بشناسیم .
- نویسنده : داریوش خدری-دکترای محیط زیست
