عصر اولین ها//برای مدیریت بحران باید حداقل سه مرحله را در نظر گرفت. مرحله قبل از بحران، مرحله حین بحران (وقوع بحران) و مرحله آخر پس از بحران
در تمامی این سه مرحله شرح وظایف و میزان مسئولیت و دخالت دستگاه‌ها و مسئولان و کارکنان مشخص می‌شود و حسب ضرورت به اقدام‌هایی از قبیل تمرین قبل از بحران، مدیریت کانون بحران حین وقوع حوادث و تشویق و تنبیه نیروها بعد از بحران دست می‌زنند. کشور ما یکی از بحران‌خیزترین مناطق جهان از نظر تنوع بلایای طبیعی است که در رأس آنها حوادث جوی قرار دارد. پس نقش مرکز پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی از بقیه نهادها پررنگ‌تر است. همه ادارات به ویژه نیروهای نظامی هنگام انجام تمرینات نظامی، جابجایی ادوات یا عملیات موظف به استعلام هوا و اوضاع جوی از سازمان هواشناسی هستند. فراموش نکرده‌ایم که در سانحه سقوط بالگرد رئیس جمهور شهیدمان و همراهانش انگشت اتهام به سوی سازمان هواشناسی و اهمال‌های احتمالی صورت گرفته نشانه رفت. در چند روز اخیر موضوع هوای داغ و تأثیرات منفی اشعه آن بر سلامت انسان و لزوم صرفه‌جویی در انرژی و مدیریت ساعات کار ادارات و تعطیلی برخی از آنها به خبر داغ رسانه‌ها تبدل شد. روز شنبه بخشی از نهادهای دولتی در استان‌های در معرض تابش شدید نور خورشید و در روز یکشنبه بیشتر ادارات دولتی در کشور تعطیل شدند. اما همگان شاهد بودیم روز شنبه با دمای نرمال در این موقع از سال مواجهه شدیم و روز یکشنبه یکی از خنک‌ترین روزهای امسال در خوزستان با دمای زیر نرمال در این موقع از سال سپری شد.
شاید بعضی از کارمندان و خانواده‌ها از این تعطیلات راضی باشند ولی واقعیت این است اعتماد عمومی مردم به نهادهای خدمت‌رسان و هشداردهنده خدشه‌دار شده و کمتر کسی دیگر به این هشدارها توجهی می‌کند. نهادهای کم‌کار و دارای خطا و اشتباه از جمله سازمان هواشناسی باید مواخذه شوند تا شاهد این حجم از خسارات جانی و مالی و سرگردانی نباشیم. برخی معتقدند هشدارها به موقع صادر نمی‌شود بلکه زمانی صادر می‌شود که از رویداد عبور کرده‌ایم. علاوه بر آن تعطیلی ادارات در دراز مدت ضمن خسارت زدن به تولید ملی، روش مطمئن و پایداری برای مدیریت حوادث به ویژه هدفمندسازی بهره‌برداری از انرژی نیست. واقعیت این است ما غافلگیر می‌شویم و غافلگیری‌ها استمرار دارد. با آینده‌پژوهی، حذف بروکراسی‌های دست و پا گیر اداری و چابک‌سازی نهادها می‌توانیم بر چالش‌های پیش‌رو غلبه کنیم.
مهدی عبداله‌زاده
